ล้านนาเคยมี “ภิกษุณี”?
ดร.เพ็ญสุภา สุขคตะ เล่าไว้ในคอลัมน์ “ปริศนาโบราณคดี” (มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับ 3 – 9 ธ.ค.53) ว่า ครั้งหนึ่งล้านนา “อาจ” เคยมี “ภิกษุณี” มาก่อน โดยยกหลักฐานอ้างอิงดังนี้
1. ร่องรอยของชื่อโบสถ์ของวัดพระสิงห์ เมืองเชียงใหม่ ที่เรียกกันว่า “โบสถ์สองสงฆ์” ซึ่งบางท่านเชื่อว่าอาจหมายถึง “ภิกษุสงฆ์” และ “ภิกษุณีสงฆ์” ทั้งนี้ภายในโบสถ์ยังได้แบ่งออกเป็น 2 ห้อง ที่อาจใช้แยกส่วนสังฆกรรมกัน นอกจากนี้ยังมีเอกสารเก่ากล่าวถึงการสร้างเจดีย์วัดพระสิงห์ครอบทับ “โบสถ์ภิกษุณี” ด้วย
2. ร่องรอยของชื่ออาคารหลังหนึ่งในวัดพระธาตุหริภุญไชย เมืองลำพูน ซึ่งเรียกว่า “โบสถ์ภิกษุณี” นอกจากนี้ในลำพูนยังมีหลักฐานอื่นๆ ที่บ่งชี้อีก เช่น ในศิลาจารึก พบที่วัดเชตวนาราม ลำพูน อายุ พ.ศ.1628 กล่าวถึงการออกผนวชของพระเจ้าสรรพสิทธิ์ แห่งนครหริภุญไชย ที่ออกบวชพร้อมด้วย “พระมเหสี” และพระโอรส