ชื่อ “ทิศ” มีที่มาจาก “ซ้าย-ขวา-หน้า-หลัง”
ชื่อทิศต่างๆ ในภาษาบาลีสันสกฤตที่คนไทยนำมาใช้เรียกชื่อทิศ ประกอบด้วย
ทิศตะวันออก = บูรพา
ทิศตะวันตก = ประจิม
ทิศเหนือ = อุตตร
ทิศใต้ = ทักษิณ
Youtube รายการ “ภวันตุเต” ได้อธิบายว่า ชื่อทิศเหล่านี้มีความหมายและที่มาจากการเรียกชื่อทิศในอินเดีย โดยจะมีความหมายสื่อถึงด้าน “ซ้าย ขวา หน้า หลัง” เนื่องจากแต่เดิมชาวอินเดียมีหลักเกณฑ์ในการเรียกทิศต่างๆ ด้วยการยึดให้มนุษย์เป็นศูนย์กลาง โดยจะหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ซึ่งเป็นทิศที่ดวงอาทิตย์ขึ้นเป็นหลัก ดังนั้นทางด้านซ้าย จะคือทิศเหนือ ด้านขวาคือทิศใต้ ด้านหลังคือทิศตะวันตก โดยชื่อทิศต่างๆ มีความหมายดังนี้
ทิศตะวันออก – บูรพา (บุพ) แปลว่า ก่อนหน้า, เบื้องหน้า
ทิศตะวันตก – ประจิม (ปัจฉิม) แปลว่า หลัง
ทิศใต้ – ทักษิณ แปลว่า ความถนัด ความสามารถ (ทักษะ) เนื่องจากมือขวาถือเป็นมือที่มีความถนัด
ทิศเหนือ – อุตตร แปลว่า สูง, ขึ้น เนื่องจากด้านซ้ายมือของอินเดียคือบริเวณที่สูงที่มีเขาหิมาลัยตั้งอยู่
ชมรายละเอียดของเรื่องนี้ได้ใน Youtube ภวันตุเต เรื่อง “แปลชื่อทิศทั้งแปด ทำไมบูรพาถึงไม่แพ้?”