ปริศนาที่มา "ภาพกระซิบรัก" ฉบับอีสาน
| จิตรกรรมฝาผนัง "ภาพกระซิบรัก" สิมวัดโพธาราม อ.นาดูน จ.มหาสารคาม วาดอยู่บริเวณปากประตูทางเข้าสิม บนผนังที่วาดเรื่องพระมาลัยโปรดนรก-สวรรค์ |
| จิตรกรรมฝาผนัง "ภาพกระซิบรัก" วัดภูมินทร์ จ.น่าน วาดเป็นภาพบุคคลคู่ชายหญิงขนาดใหญ่ ใกล้ปากประตู ตรงบริเวณฉากพระเนมีราชเสด็จนรก-สวรรค์ |
สิมวัดโพธาราม อ.นาดูน จ.มหาสารคาม มีการวาดภาพจิตรกรรมไว้บนผนังทั้งด้านนอกและด้านใน โดยผนังด้านนอกวาดเรื่องเวสสันดรชาดก สินไซ(สังข์ศิลป์ชัย) และพระมาลัยโปรดนรก-สวรรค์ ภาพทั้งหมดยังไม่ทราบแน่ชัดว่าวาดขึ้นเมื่อใด แต่คาดกันว่าวาดขึ้นราวสมัยรัชกาลที่ ๕ เป็นต้นมา
จิตรกรรมฝาผนังแห่งนี้ นอกจากจะมีภาพเล่าเรื่องเวสสันดรและสินไซที่วาดไว้อย่างสนุกสนานแล้ว ที่ผนังด้านหน้าบริเวณปากประตูทางเข้า ตรงฉากเรื่องพระมาลัยโปรดนรก-สวรรค์ ยังมีภาพขนาดใหญ่ที่น่าสนใจภาพหนึ่ง เป็นภาพบุคคลชายหญิงคู่หนึ่ง ยืนอยู่คู่กัน ฝ่ายชายประคองฝ่ายหญิง และหันหน้าไปทางฝ่ายหญิง ทำท่าคล้ายพูดคุยหรือกระซิบกระซาบบอกความในใจ
หากนำภาพนี้ไปเปรียบเทียบกับ “ภาพกระซิบรัก” ในวิหารวัดภูมินทร์ จ.น่านแล้ว จะพบว่ามีอารมณ์ภาพคล้ายคลึงกันอย่างมาก นอกจากนี้หากพิจารณาบริบทของภาพแล้ว ยังพบว่ามีสิ่งที่ตรงกัน นั่นคือ ภาพ "คนคู่" ทั้งสองภาพนี้แปลกแยกจากภาพอื่นๆ ทั้งยังวาดไว้บนฉากนรกและสวรรค์เช่นเดียวกัน โดยภาพกระซิบรักที่เมืองน่านอยู่บนผนังเรื่องเนมีราช ชาดกที่ว่าด้วยพระเนมีราชเสด็จไปเยี่ยมชมนรกและสวรรค์ แล้วกลับมาประกาศให้ชาวบ้านทราบถึงผลของกรรมที่จะได้รับเมื่อสิ้นชีวิตไปแล้ว ส่วนภาพหญิงชายที่วัดโพธารามอยู่บนฉากเรื่องพระมาลัยที่ลงไปโปรดสัตว์ในนรกให้คลายทุกข์ แล้วขึ้นไปเทศนาโปรดพระอินทร์และเทวดาบนสวรรค์ จากนั้นจึงกลับมาสั่งสอนให้ผู้คนเข้าใจเรื่องผลของกรรม
น่าสงสัยเป็นอย่างยิ่งว่าภาพทั้งสองแห่งนี้มีความเกี่ยวข้องกันอย่างไร มีความหมายพิเศษที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนรก-สวรรค์อย่างไรหรือไม่ หรือช่างวาดที่สิมวัดโพธารามลอกเลียนแบบมาจากภาพกระซิบรักวัดภูมินทร์ จ.น่าน? ซึ่งควรที่จะมีการสืบค้นกันต่อไป
อ่านรายละเอียดของเรื่องนี้ และรายละเอียดภาพจิตรกรรมฝาผนังที่สิมวัดโพธาราม อ.นาดูน จ.มหาสารคาม ได้ในหนังสือ จิตรกรรมเล่าเรื่อง วรรณคดีอมตะ ผลิตโดยสำนักพิมพ์มิวเซียมเพรส