ตรัสรู้ใต้ “ต้นไม้” - “แท่นหิน” ที่ประทับ สืบคติมาจากฮินดู

ตรัสรู้ใต้ “ต้นไม้” -  “แท่นหิน” ที่ประทับ สืบคติมาจากฮินดู
                พุทธประวัติเล่าว่า พระพุทธเจ้าทรงประทับตรัสรู้บน “แท่นหินวัชรอาสน์” ใต้ต้น“อสัตถะ” ซึ่งปัจจุบันรู้จักกันในชื่อ “ต้นโพธิ์”
                ผศ. ดร. เชษฐ์ ติงสัญชลี อธิบายไว้ในหนังสือเรื่อง “สังเวชนียสถาน และสถานที่สำคัญทางพุทธประวัติในอินเดีย-เนปาล” ผลิตโดยสำนักพิมพ์มิวเซียมเพรส ว่าการประทับนั่งใต้ต้นไม้เช่นนี้ ถือเป็นคติเก่าแก่ที่สืบทอดมาจากศาสนาฮินดู ซึ่งเชื่อว่า “ต้นไม้ใหญ่” เป็นศูนย์รวมแห่งความรู้ทั้งมวลในจักรวาล เนื่องจากต้นไม้ใหญ่มักถูกใช้เป็นสถานที่เรียนหนังสือของเหล่าฤาษี
                นอกจากนี้ยังพบว่า การประทับนั่งบน “แท่นหิน” ยังเป็นการแสดงให้เห็นถึงคตินิยมอีกประการหนึ่งของอินเดียโบราณ ที่นิยมสร้างแท่นหินเปล่าไว้ใต้ต้นไม้ใหญ่ เพื่อให้เป็นที่สถิตของรุกขเทวดา ดังนั้นก่อนที่พระพุทธเจ้าจะตรัสรู้ พระองค์ได้ประทับบนแท่นหินดังกล่าวซึ่งตั้งอยู่ใต้ต้นโพธิ์ จึงทำให้นางสุชาดาเข้าใจผิดคิดว่าพระพุทธเจ้าเป็นรุกขเทวดา แล้วนำข้าวมธุปายาสใส่ถาดทองมาถวาย

อ่านรายละเอียดของเรื่องนี้และประเด็นน่าสนใจอื่นๆ ได้อีกใน หนังสือเรื่อง “สังเวชนียสถาน และสถานที่สำคัญทางพุทธประวัติในอินเดีย-เนปาล” เขียนโดย ผศ.ดร.เชษฐ์ ติงสัญชลี ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ผลิตโดยสำนักพิมพ์มิวเซียมเพรส